|
Муфлис
Муфлис деб луғатда моли йўқ ва эҳтиёжини ўтайдиган нарсаси йўқ кишига айтилади. Унинг бир фалси (чақаси) ҳам қолмагани кўзда тутилади. Шунинг учун у муфлис (банкрот бўлган)дир. Муслим Абу Ҳурайрадан ушбуни ривоят қилди:
« أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ A قَالَ: أَتَدْرُونَ مَنِ الْمُفْلِسُ؟ قَالُوا: الْمُفْلِسُ فِينَا مَنْ لاَ دِرْهَمَ لَهُ وَلاَ مَتَاعَ، فَقَالَ: إِنَّ الْمُفْلِسَ مِنْ أُمَّتِي مَنْ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِصَلاَةٍ وَصِيَامٍ وَزَكَاةٍ، وَيَأْتِي وَقَدْ شَتَمَ هَذَا، وَقَذَفَ هَذَا، وأَكَلَ مَالَ هَذَا، وَسَفَكَ دَمَ هَذَا، وَضَرَبَ هَذَا، فَيُعْطَى هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، وَهَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، فَإِنْ فَنِيَتْ حَسَنَاتُهُ قَبْلَ أَنْ يُقْضَى مَا عَلَيْهِ أُخِذَ مِنْ خَطَايَاهُمْ فَطُرِحَتْ عَلَيْهِ، ثُمَّ طُرِحَ فِي النَّارِ»
«Росулуллоҳ с.а.в.: муфлис ким, биласизларми? - деб сўрадилар. Бир дирҳами ҳам, бирон матоси ҳам қолмаган кишини муфлис деймиз, дейишди. Шунда Пайғамбаримиз с.а.в.: Умматим орасидаги муфлис шундай киши бўладики, қиёмат куни намоз, рўза, закот билан келади. Келадию ваҳоланки у бировни сўкиб ҳақорат қилган, яна бировга туҳмат тошини отган, бировнинг молини еб кетган, яна бировнинг қонини тўккан, яна бировни уриб калтаклаган бўлади. Шунинг учун унинг яхши амалларидан унга, бунга берилади. Зиммасидаги бировларнинг ҳаққини адо қилишидан олдин яхшиликлари тугаб қолса ҳалигиларнинг гуноҳлари олиниб унга юкланади. Шундан сўнг дўзахга улоқтирилади, дедилар». Саҳобаларнинг бу ҳадисдаги «бир дирҳами ҳам, бирон матоси ҳам қолмаган кишини муфлис деймиз», деган сўзлари муфлис деб ҳақиқатда кимни айтилишини билдириб қўйишдир. Пайғамбаримиз с.а.в. «бу муфлис эмас» деган сўзлари билан бу ҳақиқатни инкор қилмадилар, балки бу билан охиратда муфлис бўлиш қаттиқроқ ва оғирроқ бўлишини кўзда тутдилар. Шу даражадаки, дунёдаги муфлис унга нисбатан бой бўлиб қолади. Пайғамбаримиз с.а.в. шу маънони ирода қилдилар. Фақиҳлар муфлисга «қарзи молидан, чиқими киримидан кўп киши» деб таъриф беришган. Молдор бўлса ҳам уни муфлис деб аташларининг сабаби шуки, чунки унинг моли қарзига сарфланиб кетади. Шунинг учун унинг моли йўқдек бўлиб қолади.
419-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434